Γράφει ο Πάνος Κολοκοτρώνης
Η ανακήρυξη ανεξαρτησίας της Καταλονίας δεν φαίνεται πλέον να έχει επιστροφή. Ακόμη κι αν η ισπανική κυβέρνηση, η οποία έλαβε την έγκριση από τη Γερουσία να άρει την αυτονομία της Καταλονίας, αποφασίσει, κατά την παρότρυνση Τουσκ, να χρησιμοποιήσει επιχειρήματα και όχι μέσα βίας, να κάτσει δηλαδή στο τραπέζι με τον ηγέτη της Καταλονίας, πλέον τίποτε δεν φαίνεται πως θα πισογυρίσει την απόφαση της καταλονικής Βουλής.
Άλλωστε, εάν η κυβέρνηση Ραχόι επιθυμούσε την εξομάλυνση της κατάστασης θα είχε προχωρήσει σε διάλογο με τους καταλονούς αξιωματούχους όλες τις προηγούμενες μέρες. Δεν επιζητούσε, ωστόσο, έναν τέτοιο διάλογο, ο οποίος α) θα αναδείκνυε την αδυναμία της Μαδρίτης να χειριστεί την κατάσταση, β) εμμέσως πλην σαφώς θα αναγνώριζε το δικαίωμα της Καταλονίας για ανεξαρτησία, γ) θα αποτελούσε το έναυσμα, ώστε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες να επιδίωκαν ανεξαρτησία.
Το δημοψήφισμα, για παράδειγμα, σε Βένετο και Λομβαρδία χαιρετίστηκε από την κυβέρνηση Τζεντιλόνι, η οποία υποσχέθηκε αυτονομία. Όμως τι θα γινόταν εάν η Σκωτία, ή η Φλάνδρα προχωρούσαν σε αντίστοιχη απόφαση με αυτή της Καταλονίας; Υποθέτω ότι η ιταλική περίπτωση είναι ιδιαίτερη και διαφέρει σαφώς από τις παραπάνω ευρωπαϊκές περιφέρειες που έχουν κατά καιρούς εκδηλώσει την πρόθεσή τους για ανεξαρτητοποίηση.
Το κεντρικό ερώτημα που τίθεται δεν είναι βεβαίως εάν μια ευρωπαϊκή χώρα θα βρεθεί στα πρόθυρα εμφυλίου-δεδομένου ότι το αίτημα για ανεξαρτησία της Καταλονίας είναι σχεδόν καθολικό από τους πολίτες αυτής της ισπανικής περιφέρειας. Το κεντρικό ερώτημα είναι, ίσως, πως σκοπεύει η Ευρώπη να τοποθετηθεί έναντι αυτού του ζητήματος; Ο μεν Τουσκ δήλωσε ότι τίποτε δεν αλλάζει για την Ευρώπη. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Ο δε Πορτογάλος Επίτροπος ζήτησε την εφαρμογή του Νόμου και του Συνταγματος στην Ισπανία, δηλαδή την υποταγή της Καταλονίας στη Μαδρίτη.
Μπορεί, όμως, η Ευρώπη που τόσο πολύ έχει κατά καιρούς τοποθετηθεί υπέρ της αυτοδιάθεσης των λαών να επιζητεί σήμερα το αντίθετο; Πλείστες οι ευρωπαϊκές χώρες έσπευσαν να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις με το Κοσσυφοπέδιο, ενώ σήμερα επουδενί δεν θέλουν να ακούσουν για ανεξάρτητη Καταλονία; Αυτοδιάθεση α λα καρτ; Και όταν αναφερόμαστε σε αυτοδιάθεση, εννοούμε βεβαίως τη δυνατότητα εθνοτήτων να επιδιώξουν την ανεξαρτησία τους.
Δεν μπορεί η Ευρώπη που διατυμπανίζει τη «δημοκρατικότητά» της να αγνοεί ξαφνικά τη θέληση του καταλονικού λαού –με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως αγνόησε και τη θέληση του ελληνικού λαού πριν από δύο χρόνια- και ταυτόχρονα να επιζητεί λαϊκές «συναινέσεις» για τη μεταρρύθμισή της!
Ενδεχομένως κάποια ευρωπαϊκά κέντρα να επιχαίρουν για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο συμβάλει ή μελλοντικά θα οδηγήσει στον στόχο που έχουν θέσει τα κέντρα αυτά για μια «μικρότερη» και «πιο ευέλκτικη» γερμανοκεντρική Ε.Ε. Κάτι τέτοιο, βεβαίως, δεν θα είναι Ευρώπη και σε καμία περίπτωση δεν θα αποτελεί λαϊκή κατάκτηση.
Επίσης, μια έμμεση πίεση υπό την μορφή οικονομικής ασφυξίας της Καταλονίας δεν φαίνεται να αποτελεί λύση – κάτι τέτοιο επιχειρήθηκε την επαύριο της απόφασης για Brexit κυρίως με δημοσιεύματα για αποχώρηση όλων των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και συχνά πυκνά χρησιμοποιείται για άσκηση πολιτικής πίεσης στο Λονδίνο.
Το σίγουρο είναι ότι η Ισπανία σήμερα βρίσκεται σε μία από τις κρισιμότερες στιγμές της σύγχρονης Ιστορίας της και υπό τον φόβο ενός εμφυλίου με μια περιφέρειά της, στην οποία οι πολίτες σχεδόν καθολικά τάσσονται απέναντι στην κυβέρνηση της Μαδρίτης. Και σε αυτή την περίπτωση τα λόγια περί εφαρμογής του Νόμου και του Συντάγματος μάλλον περιττεύουν. Άλλωστε κανένας Νόμος δεν μπορεί να ισχύσει εφόσον οι πολίτες είναι καθολικά αντίθετοι. Το δε Σύνταγμα δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από το γραπτό κείμενο πάνω στο οποίο βασίζεται η νομοθεσία και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του πολίτη. Όταν υπάρχει καθολική αντίδραση σε μια κοινωνία, ο νομοθέτης καλεί να προσαρμόσει το Νόμο και το Σύνταγμα στα αιτήματα της κοινωνίας αυτής. Αυτό άλλωστε είναι και η Δημοκρατία. Οτιδήποτε επιβάλλεται κατ’ αντίθεση με το λαϊκό αίσθημα είναι κάτι διαφορετικό.
